Op het eerste gezicht lijkt dit een beetje overbodige tekst, deze lezing uit het evangelie volgens Johannes. Tot liefde hoeven we toch amper opgeroepen te worden? In ieder geval sinds het midden van de jaren zestig van de vorige eeuw weten wij al dat all you need is love en waarschijnlijk al veel en veel langer. De meeste mensen onder ons hebben met veel genoegen en instemming gelezen dat de meeste mensen deugen en in dat boek vinden wij vele voorbeelden dat wij in eerste instantie liefhebbende mensen zijn. Over de liefde weten wij veel, zo niet alles. Over de liefde raken wij niet uitgepraat en uitgezongen. Welk boek, welke film, welke muziek heeft dit nu eigenlijk niet als thema? Ik kan me zo voorstellen dat menigeen onder u uit die traditie komt waarin verkondigd werd dat de mens slecht was en geneigd zichzelf en zijn naaste te haten. Tot alle kwaad geneigd. En dan, zo kan ik me voorstellen, is het een bevrijding om te horen dat je wel degelijk tot iets in staat bent. En zo is de liefde ons project geworden. Wij zijn daar uitermate vaardig in. In elk zelfhulpboek valt te lezen dat het allemaal begint met de liefde tot en voor jezelf. Dat je goed voor jezelf moet zorgen en daar zijn wij ware meesters in geworden. Natuurlijk strooide de afgelopen tijd roet in het eten, maar daarvoor wisten wij precies waar je welk kaasje je waar moest halen. In welk restaurant je vandaag absoluut gegeten moest hebben en beloonden wij onszelf op gezette tijden met bubbeltjes en verse oesters. We namen uitgebreid me time en quality time en als Jezus ons deze oproep tot de liefde doet, kan dat rekenen op onze onmiddellijke instemming. Natuurlijk, de liefde! What else?

Als Jezus deze woorden tot zijn leerlingen spreekt, is hij eigenlijk al hoofdstukken lang afscheid aan het nemen. Het is ook niet voor niets dat wij deze woorden bij uitstek horen in de periode tussen Pasen, Hemelvaart en Pinksteren. Jezus zal niet langer meer bij zijn leerlingen zijn zoals hij dat voorheen was, in die onmiddellijke, fysieke nabijheid. Hij geeft zijn leerlingen, hij geeft zijn gemeente instructies mee voor het leven in de tussentijd en na die tijd. Hoe zullen zij in deze wereldtijd mens op aarde zijn? Hoe zullen zij blijven gaan in het spoor van de Messias? Daartoe geeft hij hen instructies. Lessen in de liefde.

Maar nogmaals, waarom? Mogelijk zijn wij in de liefde meer of minder geoefend. Maar we weten er wel alles van. We hebben er tenminste wel beelden bij en proberen die te bereiken. Daarin slagen wij, ook weer soms meer, soms minder. Maar daar hebben wij toch eigenlijk geen instructies voor nodig. Nou ja, af en toe duikt er weer eens een nieuwe liefdesgoeroe op. Vroeger haalden we die nog wel eens uit India, een yogi, een Baghwan. Vandaag willen het nog wel een Canadese pyscholoog zijn die mannen oproept weer echte mannen te zijn en vrouwen weer echte vrouwen die hun mannen kirrend aanbidden. Tot mijn grote vreugde is hij alweer een tijdje op een zijspoor beland. Over de liefde raken wij niet uitgesproken en uitgedacht en weten wij kennelijk toch nog steeds nieuwe invalshoeken te vinden. Maar Jezus spreekt niet over de liefde in het algemeen. Daar weten wij alles van. Daar hoeft Jezus ons niets over te vertellen. Maar Jezus spreekt over zijn liefde in het bijzonder. En dat is een andere liefde. Dat is de liefde van zijn Vader waarmee Jezus zelf zijn leerlingen weer heeft liefgehad. Het is dus de liefde van de ander die aan ons bestaan vooraf gaat. Deze liefde is dus geen facticiteit. Het behoort dus niet tot onze mogelijkheden. Of als iets wat wij heel kunstig weten te ontwikkelen, alsof er net zoiets als levenskunst, ook liefdeskunst bestaat. En dat leer je dan weer op iets als een School of Life, een School of Love dus, en voordat je het weet, zit je weer in een streng eisenpakket waaraan je eigenlijk nooit kunt voldoen, tenzij je voldoende tijd en middelen hebt. En o ja, voordat je het weet, duiken er natuurlijk allerlei goeroes en leraren op die het weten en daar natuurlijk slechts een kleine vergoeding tegenover stellen. Ik herinner mij dat Bhagwan daarin vrij bescheiden was met zijn drieënnegentig Rolls Royces.

De liefde die Jezus gebiedt is oneindig eenvoudiger maar daarmee ook oneindig ingewikkelder. Het is de antwoordende liefde op de liefde die aan jouw bestaan vooraf is gegaan. De grondzetting is de verwondering om de liefde die jij hebt ontvangen. De liefde van de ander voor jou. Jezus introduceert hiermee de ander in jouw bestaan. Hij, zij gaat aan jouw bestaan vooraf en in die liefde moet je blijven. In de relatie, in de verhouding tot de ander.

Dat maakt de liefde dus niet tot een eigen project. Een project waarin je jezelf kunt ontwikkelen of waarin je de keuze hebt aan wie je deze liefde wel of niet kunt geven. De liefde lijkt hier uiteindelijk nog het meest op wat in die klassieke gelijkenis over de barmhartige Samaritaan naar voren komt: uiteindelijk is het het slachtoffer, hij die geholpen wordt, aan wie liefde wordt bewezen, die uitmaakt wie achteraf zijn naaste is geweest. Het woord is dus aan de ander en meer bepaald: aan de zwakke ander. De ander en de liefde tot die ander staat centraal. ‘Blijf’, zo luidt de instructie van Jezus, ‘blijf in deze liefde van en tot de ander’.