Englisch
De Thomas, ontworpen door Karel Sijmons, heeft een oase van hoop in de vorm van een glasappliqué ontworpen door Antonio Saura. Thema: de kruisiging.
In De Thomas is een bijzonder en uniek kunstwerk in glas te vinden. Dit is ontworpen door Antonio Saura in 1967 en gefinancierd door de architect van De Thomas, Karel Sijmons zelf omdat hij dit stuk per se in het pand wilde hebben. Gelukkig maar, want daardoor kunnen wij er nog van genieten. Waarom maakte deze kunstenaar, die tegen het instituut kerk was, dit appliqué van de kruisiging?
Antonio Saura is een Spaans kunstenaar (1930-1998). Het glasappliquéraam is het enige raam dat Saura heeft gemaakt. Dit glasraam, ‘De Kruisiging’ genaamd, is gemaakt door de Amsterdamse glaskunstenaar Joop van den Broek bij glasatelier Tetterode.
De Thomas is een opmerkelijke plek om zijn kunstwerk te vinden – en tegelijk ook niet. De architect van De Thomas, Karel Sijmons, was bevriend met Saura.
Bovenstaande foto door Marcel Steinbach.
De dynamiek en de zwaarte in Saura’s schilderijen tonen zijn haat en machteloze woede tegen de wereldlijke en kerkelijke machten die de Spaanse geschiedenis beheersten. Zijn serie De Kruisigingen is ontstaan na het zien van De Kruisiging van Velasquez uit 1631. Saura groeide op in een Republikeins gezin en tijdens zijn ziekteperiode in zijn puberteit begon hij met schilderen. Zijn serie ‘De Kruisigingen’ zijn is niet religieus geïnspireerd, maar existentialistisch en mythisch bedoeld.
‘De Kruisiging’ door Velasquez , 1631. Bron.
In 1931 werd Spanje een republiek, maar voortdurende politieke instabiliteit leidde tot de Spaanse Burgeroorlog (1936-1939). Die begon als een nationalistische opstand tegen de wettige republikeinse regering, maar was feitelijk een conflict tussen het communisme en het fascisme. Generaal Franco, leider van de nationalisten, kreeg steun van nazi-Duitsland en Italië, terwijl de republikeinse regering werd geholpen door de toenmalige Sovjet-Unie. Guernica, de hoofdstad van Biskaje, werd in 1937 gebombardeerd in de Spaanse burgerloorlog Franco. De 300 tot 800 mensen die bij dat bombardement omkwamen, toonden de menselijke ellende aan van oorlog. Pablo Picasso maakte naar aanleiding hiervan het kunstwerk Guernica, waarin de waanzin van oorlog wordt uitgedrukt.
De nationalisten wonnen de burgeroorlog en generaal Franco werd alleenheerser tot zijn dood in 1975. Daarna werd de monarchie hersteld en kwam de democratie terug.
In het Franco-klimaat was het maken van vrije kunst niet mogelijk. In 1967 gaat Saura in Parijs wonen. Hij voegt zich bij het verzet tegen dictator Franco en neemt deel in vele debatten en controverse in politiek, kunst en artistieke creatie. Na de dood van Franco in 1975 komt ‘Guernica’ (Picasso) in 1991 aan in Madrid om te worden geplaatst in het Reina Sofia Museum. Saura schrijft dan ‘Contra el Guernica’, een pamflet waarin hij het ‘krankzinnige geschreeuw’ van politici, journalisten, kunstcritici en museumconservatoren aanvalt. Dat geschreeuw moet een cultureel bloedeloos Spanje van kleur voorzien. In 1998 overlijdt Saura in zijn Spaanse geboorteplaats.
Parool: vermogen aan verborgen schatten in kaart gebracht
Van Eesterenmuseum: Monumentale wandkunst (2018, PDF)
Alle wandkunst van Amsterdam op de kaart
Cultuur Archief over Antonio Saura
Wikipedia over Kruisiging van Velazquez
De glas-in-loodwerken van Antonio Saura (officiële website van Saura)