The Coldest Game (Lukasz Kosmicki, 2019)

Helaas kunnen we door de lockdown en coronamaatregelen voor februari geen ThomasFilm organiseren. Als alternatief bieden we u deze filmtitel aan, omdat die ons aan het nadenken zette. Deze film kunt u thuis via Netflix bekijken en dan met ons nabespreken. We zijn benieuwd naar uw idee bij de film! 

VERVALLEN – Nagesprek: online op vrijdag 26 februari, 20 uur

‘The Coldest Game’, een Poolse film uit 2019. De titel slaat niet alleen op het feit dat je bij schaken je hoofd koel moet houden. Ingredienten: Cubacrisis. Schaaktoernooi. VS tegen de USSR. Warschau. En uiteraard een flinke snuf spionage.

De Cubacrisis, 17 jaar naar het eind van de Tweede Wereldoorlog, wordt ook wel het heetste moment uit de Koude Oorlog genoemd – het moment waarop de volgende wereldoorlog het dichtst bij was: angst voor de communistische dan wel de kapitalistische vijand vierde hoogtij. Ook bij het toernooi. En dan een koelbloedig spel spelen. De sympathie wordt gewekt voor de Amerikaanse speler: hij moet dit toernooi winnen – of in elk geval overleven.

Vrijheid, een oase

De hoofdrolspeler is een briljante wiskundige maar ook alcoholist. Hij zit gevangen in zijn hoofd. Als hij door de VS wordt gedwongen als een ware ‘patriot’ het schaaktooernooi te spelen in Warschau, wordt hij maatjes met de Poolse directeur van het hotel. Deze Pool had een heldenrol in de oorlog, maar is nu onvrijwillig in dienst van de Communistische Partij. Ze bieden elkaar een oase van vrijheid, een plek waar ze open en zichzelf kunnen zijn. Hoe loopt dit toernooi af?

Kapitalisme vs. communisme

In 1962 waren de VS en de USSR volop verwikkeld in een wapenwedloop, want met wapens wilden beide wereldmachten hun eigen ideologie beschermen. Maar hoe vrij ben je, als je permanent onder de dreiging van (nucleaire) wapens moet leven? Als je tegen je wil wordt ingezet als pion in een wereldwijd schaakspel? Als je geen controle meer hebt over wat er om je heen gebeurt, of zelfs met jouzelf? Is dat vrijheid?

In de film wordt heel duidelijk wat onderdrukking betekent voor een mens. Met een permanente dreiging om te worden opgepakt en gemarteld als je niet doet wat het regime wil. Met de permanente controle via spionnen en afluisterapparatuur. Zeker tijdens de Cubacrisis.

Vrijheid in het kapitalisme

De VS zijn voor veel landen het lichtend voorbeeld. Tegen wil en dank zijn ze een wereldmacht, een rol die ze hebben omarmd (tot Trump president werd).  Natuurlijk was het leven in communistische staten niet vrij. Burgers stierven van honger maar ook in strafkampen. Maar wat is Westerse vrijheid precies? Vrijheid om je eigen geld te verdienen, je eigen vermogen op te bouwen, eten en drinken te kopen zoveel je wilt en te genieten van het kapitalisme? En hoe ver moet je gaan om die vrijheid te beschermen?

Bekijk hier alvast de trailer: