‘In tweestrijd’ – Boekenweek 2021

Deze week is het Boekenweek – nee, zou het Boekenweek zijn. Het thema is: ‘tweestrijd’ en tweestrijd, dat voelt iedereen wel. Zelfs de organisatie van de Boekenweek voelt het, want hoe graag ze ook iedereen aan het lezen krijgen en houden, ook zij merken dat de lockdown hun plannen verhindert. Vandaar dat ze nu stellen: ‘geen Boekenweek maar een week vol boeken’. Deze week draagt Babs Gons, boekenweekdichter, haar gedicht ‘Polyglot’ voor. Hierin komt ervaren tweestrijd naar voren. 

Tweestrijd in de literatuur

Innerlijk conflict, verscheurdheid ligt aan de basis van de menselijke natuur. Het hart volgt niet altijd de rede, de onderbuik ondermijnt nogal eens het gezonde verstand. In de literatuur, in boeken, krijgt die tweestrijd bij uitstek vorm. In verhalen kan de gespletenheid worden getoond en kunnen tegenstrijdige gevoelens tegen elkaar worden uitgespeeld. In De Thomas proberen we ook deze verhalen te laten zien en horen, verhalen die zorgen voor ruimte en bezinning. Later deze week staan we stil bij een boek van een vrouwelijke auteur, over een vrouw en haar gezin: De Stem, van Jessica Durlacher. Zij ervaart tweestrijd om enerzijds de vluchtelinge Amal te willen helpen, maar anderzijds haar gezin te willen beschermen. We kozen dit boek niet omdat het een vrouwelijk auteur betreft, maar omdat we in dit boek lezen over de strijd die vrouwen moeten voeren om hun eigen rechten en ruimte te krijgen.

Spoken word in de spotlight

Nadat spoken word artist Amanda Gorman haar gedicht ‘The Hill We Climb’ had voorgedragen bij de inauguratie van president Biden in de VS, wist de hele wereld welke indruk een gesproken gedicht kan hebben. Wat een kracht kan iemand uitstralen door zo gepassioneerd te lezen en voor te dragen! Gelukkig kennen we deze vorm van voordragen ook allang in Nederland, zoals door dichter en schrijver Babs Gons. Zij schreef het Boekenweekgedicht 2021. Gons ziet zich als een volkszanger, haar teksten als een soundtrack bij de tijd waarin we leven. ‘We worden kriegelig als het leven niet geduid wordt.’ Voor Babs is spoken word nog een ‘hoognodig genre, waarin verhalen worden verteld, die elders niet te horen zijn’. Hoe onhandig is het dan, dat de podia gesloten zijn! Maar voor Gons werd 2020 een heel productief jaar, omdat ze zoveel kon schrijven.

Hier draagt Gons het Boekenweekgedicht voor:

‘Wie denk ik wel niet dat ik ben’

Voor Gons zit de maatschappij vol tweestrijd, waarbij je zuinig moet zijn op jezelf om niet overspoeld te raken: ‘Deze wereld lijdt aan meningen. Terwijl, we moeten voorzichtig zijn aan wie we die ruimte geven. En je moet zelf voorzichtig zijn: aan wie geef je ruimte in je hoofd? Of het nou om lichamen gaat, om kleur, om gender, om leeftijd: wat televisie ons voorschotelt, is niet de maatschappij. En iedereen doet alsof het gewoon is, maar dat is het niet.’

Die verontwaardiging komt als vanzelf uit bij haar werk. In een van haar teksten is te lezen: ‘ik wil een taal/ waarin ‘gewoon’ en ‘anders’/ hun langste tijd hebben gehad/ een zachte dood sterven/ en niemand ooit meer/ onzichtbaar kunnen maken’.

Voor dit artikel putten wij het het interview dat Gons gaf aan Trouw van 27 februari 2021.